(BTV)Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương là một di tích lịch sử đặc biệt về Kinh Dương Vương, người được coi là Thủy tổ của người Bách Việt thời cổ. Nơi đây còn có giá trị lịch sử văn hoá sâu sắc được Bộ Văn hoá Thông tin (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) xếp hạng năm 1993.
Khu di tích lịch sử văn hóa Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương được xây dựng tại thôn Á Lữ, xã Đại Đồng Thành, huyện Thuận Thành. Nằm ở sườn đê, cách dòng sông Đuống khoảng 500 m. Thời giặc Pháp kéo đến, khu Lăng bị tàn phá trơ trụi, đến năm 1971, nhân dân thôn Á Lữ đã quy hoạch và tôn tạo lại Lăng mộ Kinh Dương Vương. Năm 2000, một ngôi đền chung thờ các bậc Thủy tổ được phục dựng theo kiểu thức truyền thống.
Cổng nghi môn Lăng Kinh Dương Vương
Lăng được xây dựng trên một dải đất cao, bên hữu ngạn sông Đuống, phía sau là đê Đuống, mặt quay hướng Bắc, xung quanh là bãi bồi trải rộng
Từ cổng chính hướng thẳng vào là khu trung tâm Lăng mộ. Lăng có 8 mái “hai tầng mái”
Phía trước Lăng là tấm bia đá xanh mang dòng chữ “Kinh Dương Vương lăng” bia khắc năm Minh Mệnh thứ 21 (1840).
Năm 2013, Lăng Kinh Dương Vương được Nhà nước đầu tư kinh phí kè sông, mở rộng khuôn viên Lăng và xây dựng thêm một số công trình. Ngoài khu trung tâm Lăng, khu di tích được tu bổ các hạng mục: Nhà thờ Văn, nhà thờ Võ và nhà khách.
Nhà thờ các quan văn, quan võ cùng các công trình phụ trợ được xây dựng khang trang, thoáng mát mà vẫn đậm đặc dấu ấn kiến trúc cổ.
Đền thờ Kinh Dương Vương vốn xưa được xây dựng ở phía Tây làng Á Lữ. Đền thờ Kinh Dương Vương gọi là Đền Thượng, gồm hai gian tiền tế và hậu đường. Gần Đền Thượng là Đền Hạ nơi thờ Lạc Long Quân - Âu Cơ có quy mô nhỏ hơn.
Đền thờ Kinh Dương Vương
Khu Đền thờ gồm: 5 gian Tiền tế, được xây dựng từ khung gỗ lim, phía sau để thông với một gian, nối với Hậu cung 3 gian. Đền được trang trí chủ yếu gồm Tứ linh, Tứ quý. Các mảng chạm khắc cầu kì, thể hiện được giá trị xưa cũ, tái tạo lại bằng các mảng cốn của di tích.
Năm 2000, Đền thờ các bậc Thủy tổ được phục dựng theo kiểu thức truyền thống, xung quanh được bao bọc bằng các vành đai bảo vệ cố định
Trong Đền, các di vật, tài liệu được bài trí khá phong phú về loại hình và giá trị nghệ thuật. 3 bộ ngai thờ đặt ở hậu cung, ngai thờ Kinh Dương Vương đặt ở ban giữa, ngai thờ Lạc Long Quân đặt ở gian phải và ngai thời Âu Cơ đặt ở gian trái. Tất cả đều được chạm khắc và sơn son thếp vàng lộng lẫy.
Với những giá trị và ý nghĩa lớn lao của khu di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Âu Cơ. Ngày 2/2/1993, khu di tích được Nhà nước công nhận di tích lịch sử văn hóa Quốc gia. Từ xưa đến nay, nơi đây đều mở hội để đồng bào trong và ngoài nước kết tụ tưởng nhớ và tri ân công đức Tổ tiên, thể hiện niềm tự hào dân tộc củng cố đại đoàn kết huyết thống con Lạc, cháu Hồng hướng về nguồn cội, vươn tới tương lai cùng nhau góp sức bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị Khu di tích độc đáo nhất, thiêng liêng nhất của Việt Nam.
Văn Đức