(BTV) Một nhà nghiên cứu văn hóa đã ví von rằng: "Văn hóa, văn nghệ quần chúng vừa là đất màu tươi tốt nuôi dưỡng cây văn hóa, vừa là vườn hoa đầy hương sắc của nền văn hóa nhiều dân tộc. Không có được một phong trào văn nghệ quần chúng sâu rộng thì văn nghệ chuyên nghiệp cũng dễ vàng vọt như cây mất rễ, như sông cạn nguồn". Quả đúng vậy, đối với các thành viên Câu lạc bộ (CLB) Đờn ca tài tử xã Đại Bái, huyện Gia Bình - văn hóa, văn nghệ quần chúng không chỉ là món ăn tinh thần hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống mà còn là cầu nối giúp mọi người gắn bó, yêu thương và gần gũi nhau hơn.
Buổi tập luyện của CLB Đờn ca tài tử xã Đại Bái, huyện Gia Bình
Câu lạc bộ Đờn ca tài tử Đại Bái được thành lập năm 2008 với 17 thành viên, đến nay, tổng số thành viên là 27 người tham gia. Trong đó, thành viên nhỏ tuổi nhất là 13 tuổi và cao tuổi nhất là 73 tuổi. Lịch sử về quá trình hình thành, gìn giữ và duy trì CLB Đờn ca tài tử trải qua nhiều biến cố, thăng trầm của lịch sử. Thời chống Pháp, một số người dân Đại Bái làm ăn trên Hà Nội có tham gia, tiếp xúc với Đoàn văn công Hà Nội. Hòa bình lặp lại, những người dân Đại Bái thời kỳ đó đã viết lại lời của những bài chèo cổ, cải lương và xây dựng đội văn nghệ của xóm làng những năm 56-57. Trong chiến tranh phá hoại miền Bắc 1964, đoàn văn nghệ dừng hoạt động và hoạt động trở lại thời kỳ 1972-1973. Lúc bấy giờ, hợp tác xã hợp nhất ở Đại Bái giải thể do một số điều kiện kéo theo đội văn nghệ chấm dứt hoạt động vào năm 1978.
Những thế hệ tiền bối đời đầu của đội văn nghệ còn lại 8-9 thành viên đã ngồi lại với nhau, bàn bạc về giá trị, ý nghĩa của đội văn nghệ với phong trào địa phương và quyết định thành lập CLB lấy tên: Câu lạc bộ Đờn ca tài tử Đại Bái. Sau hơn 1 tháng kể từ khi thành lập và đi vào hoạt động, đúng vào dịp Tết Trung thu, CLB Đờn ca tài tử Đại Bái đã xây dựng chương trình "Vầng trăng cổ nhạc" với mục đích để phục vụ nhân dân với nhiều ca khúc hay, ý nghĩa, mang đậm làn điệu dân gian.
Xuất thân từ những người nông dân gắn liền với các công việc nhà nông, nhưng với niềm đam mê nghệ thuật, các diễn viên, nhạc công không chuyên của CLB đã tự trang bị thiết bị âm thanh, ánh sáng, trang phục và nhạc cụ; vừa tập hợp, tổ chức, phát triển phong trào văn nghệ, vừa sáng tác kịch bản, đạo diễn. Ngoài việc hát những ca khúc thuộc thể loại đờn ca tài tử, CLB còn sáng tác kịch ngắn với những tác phẩm để lại nhiều ấn tượng trong lòng công chúng như: "Mẹo già đã có mưu cao" (chống tệ nạn mê tín dị đoan); "Hè thông đường thoáng" (phản ánh tình trạng an toàn giao thông); "Đất mẹ vào xuân" (ca ngợi quê hương Gia Bình).... Được tham gia sinh hoạt và biểu diễn trong CLB đối với mỗi thành viên vừa thỏa mãn niềm đam mê ca hát vừa đáp ứng nhu cầu văn hóa, văn nghệ của quần chúng nhân dân tích cực thi đua trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế bền vững.
Song song với việc tập luyện, biểu diễn là những buổi sinh hoạt thường kỳ
nhằm tổng kết, đánh giá hoạt động của CLB.
Để cống hiến, mang lại cho khán giả, người xem những tiết mục hoàn hảo, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ lời ca, tiếng hát, trang phục, đạo cụ sân khấu, những thành viên của CLB đờn ca tài tử duy trì lịch luyện tập một cách thường xuyên, đều đặn. Hội trường nhà văn hóa thôn Đại Bái là nơi tập trung của các thành viên với tần suất duy trì 3 buổi 1 tuần vào mỗi buổi tối các ngày thứ 2, thứ 6 và Chủ nhật. Đặc biệt, trước mỗi chương trình biểu diễn thì tối nào CLB cũng luyện tập. Hàng năm, vào những ngày, dịp kỷ niệm lớn của địa phương như kỷ niệm ngày Thương binh liệt sỹ, ngày Quốc khánh, đón xuân đến ngày lệ làng truyền thống, ngày giỗ tổ truyền thống làng nghề Đại Bái... CLB đều đóng góp nhiều tiết mục biểu diễn phục vụ bà con chòm xóm. Hơn nữa còn tham gia các chương trình của các đoàn thể chính trị xã hội để gây quỹ khuyến học tại địa phương. Thêm vào đó, chính quyền địa phương hết sức tạo điều kiện để hoạt động của CLB ngày càng khởi sắc, thúc đẩy phong trào văn nghệ quần chúng địa phương ngày một đi lên.
Trích đoạn "Chí Phèo-Thị Nở" trong một buổi tập của CLB Đờn ca tài tử Đại Bái.
Với những đóng góp tích cực trong phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng tại địa phương, CLB Đờn ca tài tử đã được công chúng ghi nhận và đánh giá cao tại các Hội diễn, Hội thi văn nghệ như: Năm 2008, đạt Huy chương Bạc Hội diễn văn nghệ quần chúng huyện Gia Bình; giải Nhì tại Hội diễn nhân kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ tại thị xã Từ Sơn. Niềm đam mê ca hát cùng với ý thức gìn giữ những giá trị truyền thống của thế hệ trước đã xây dựng, CLB Đờn ca tài tử Đại Bái trở thành hạt nhân trong xây dựng và phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ quần chúng. Đồng thời, đặt ra cho những người làm công tác văn hóa địa phương trong việc đào tạo, gìn giữ, phát huy và đẩy mạnh xã hội hóa hoạt động của CLB Đờn ca tài tử Đại Bái nói riêng và các CLB văn hóa, văn nghệ quần chúng trên địa bàn huyện nói chung.
Việc phát huy, bảo tồn và khơi dậy những hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng không chỉ tạo sân chơi giải trí lành mạnh, bổ ích, thiết thực trong nhân dân mà còn góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Mai Quế