Nghệ sĩ Hồng Nghĩa: Hát chèo là niềm hạnh phúc lớn lao!

 

 

Nguyễn Thị Hồng Nghĩa với nghệ danh Hồng Nghĩa sinh năm 1962 tại làng Ngọc Khám, xã Gia Đông, huyện Thuận Thành. Từng là công nhân nông trường sản xuất Công ty Tam Thiên Mẫu. Sinh ra và lớn lên ở làng quê có truyền thống hát chèo. Vì vậy, ngay từ khi lên 13 tuổi, nghệ sĩ Hồng Nghĩa đã bước chân vào nghệ thuật chèo như là cơ duyên đến với bộ môn này. Nghệ sĩ nhớ lại: Năm 13 tuổi, trong một buổi tình cờ đi xem các cụ diễn chèo vở “Phạm Công Cúc Hoa” tại thôn, xóm. Khi ấy, đoàn diễn thiếu 2 diễn viên nhí, vì ham và yêu thích chèo nên cô bé Hồng Nghĩa ngày ấy đã xin đóng luôn. Có lẽ, tình yêu, sự đam mê với bộ môn nghệ thuật chèo ấy từ đó cứ thế lớn dần lên, ăn sâu bám rộng trong tâm hồn và cuộc đời nghệ sĩ đến ngày hôm nay. Xuất thân từ vùng quê gắn bó với ruộng đồng, với công việc lam lũ của người nông dân từ nhỏ, nên nhìn những động tác cho cá ăn, dọn ruộng chuẩn bị cho vụ gieo trồng mới, không ai không khỏi bất ngờ, hình ảnh người nghệ sĩ chèo Hồng Nghĩa trên sân khấu lại đảm đang, tháo vát việc nhà đến vậy!

Được chứng kiến buổi sinh hoạt thường kỳ của CLB làng chèo Ngọc Khám, xã Gia Đông, huyện Thuận Thành, một không khí hăng say, nghiêm túc, rạng ngời hiện rõ trên từng khuôn mặt của mỗi diễn viên chèo nghiệp dư này. Nghệ sĩ Hồng Nghĩa cùng các thành viên đang chăm chỉ tập luyện cho những đoạn diễn, vở diễn để sẵn sàng cho những hội diễn, liên hoan, tiết lệ truyền thống của làng hay những lời mời tham gia diễn xuất của các đoàn nghệ thuật trong và ngoài tỉnh. Với những nghệ sĩ không chuyên này, chỉ cần được đàn hát và phục vụ bà con địa phương là niềm vui, niềm hạnh phúc vô bờ bến. CLB làng chèo Ngọc Khám là một trong số những làng chèo cổ nức tiếng trên quê hương Quan họ từ bao đời nay. Cái tên “Ngọc Khám” được công chúng, khán giả yêu mến nghệ thuật chèo biết đến qua nhiều vai diễn, vở diễn để đời như: “Hoa gạo đỏ”, “Chuyện nhà ông Thông”, “Phạm Công Cúc Hoa”…

Đam mê, yêu nghệ thuật chèo như một phần không thể thiếu của cuộc sống nghệ sĩ Hồng Nghĩa. Vì lẽ đó, bản thân nghệ sĩ luôn ý thức tìm tòi, sáng tạo trong từng vai diễn, vở diễn. Đối với nghệ sĩ Hồng Nghĩa, khi đứng trên sân khấu biểu diễn trước công chúng, khán giả, người nghệ sĩ phải nhuần nhuyễn, thuần thục vai diễn mình đảm nhận, để cống hiến cho người xem toát lên hồn cốt, tinh túy, thông điệp của vở diễn thông qua hình tượng nhân vật. Bởi vậy mà, trước mỗi vai diễn đảm nhiệm, nghệ sĩ Hồng Nghĩa luôn tìm hiểu rất kỹ nhân vật để nắm bắt thần thái, những đặc trưng nhân vật và đặc biệt là học thuộc lời thoại. Những nỗ lực, cố gắng, cống hiến của nghệ sĩ với môn nghệ thuật chèo đã được ghi nhận tại các kỳ liên hoan, hội diễn như: Huy chương Vàng – Hội diễn sân khấu không chuyên tỉnh lần thứ XVI năm 2013; Huy chương Vàng tại Hội thi tuyên truyền lưu động tỉnh Bắc Ninh năm 2015 với tiểu phẩm “Thông điệp từ tấm bản đồ”; Huy chương Vàng – Hội diễn sân khấu không chuyên tỉnh lần thứ IV năm 2017 với tác phẩm “Tình đời”… cùng nhiều giấy khen của nhiều tổ chức, đoàn thể như: Hội Văn học nghệ thuật tỉnh, Công an tỉnh, UBND huyện Thuận Thành… Thành tích mà nghệ sĩ gặt hái được đã thể hiện phần nào sự nỗ lực, cố gắng và niềm nhiệt huyết cháy bỏng trong con người nghệ sĩ Hồng Nghĩa – một nghệ sĩ luôn hết mình với nghệ thuật chèo.

 

Hơn 30 năm sống và gắn bó với bộ môn chèo, nghệ sĩ Hồng Nghĩa hóa thân vào rất nhiều vai diễn, thiện có ác có, tuy nhiên, theo nghệ sĩ chia sẻ: Khán giả người ta nhớ đến mình nhiều nhất khi nghệ sĩ vào vai “đào lệch” (vai phản diện, vai ác). Lần theo những chặng đường đã đi, nghệ sĩ Hồng Nghĩa được công chúng biết và nhớ đến trong các vở diễn nổi tiếng như: Vai Nghi Xuân Tiến Lực trong vở “Phạm Công Cúc Hoa”; vai mẹ Kim Nham trong vở “Tống Chân Cúc Hoa”; vai mẹ Đốp trong vở “Quan Âm Thị Kính”; nhập vai Trần Quốc Toản ra quân… 

Không chỉ tích cực cống hiến cho nghệ thuật chèo, Hồng Nghĩa hiện còn sinh hoạt trong phân Hội Văn học nghệ thuật huyện Thuận Thành với mảng thơ ca và kịch nói. Trong phân Hội, Hồng Nghĩa luôn thể hiện là một thành viên tích cực, hoạt động sôi nổi với các chương trình, phong trào, hoạt động của Hội trong những năm qua. Có lẽ, cũng vì tình yêu chèo đã thấm, ngấm và ăn sâu vào máu, tạo nên một Hồng Nghĩa luôn vui vẻ, yêu đời và đậm chất nghệ sĩ. Bản chất nghệ sĩ hát chèo đã giúp cô rất nhiều trong việc phát huy khả năng vốn có trong sinh hoạt văn học nghệ thuật của phân Hội Văn học nghệ thuật huyện Thuận Thành nói riêng và văn học nghệ thuật tỉnh nhà nói chung.

Không chỉ dàn dựng và biểu diễn các tác phẩm chèo cổ, nghệ sĩ Hồng Nghĩa cùng các thành viên trong CLB chèo Ngọc Khám còn sáng tạo, dàn dựng những vở chèo hiện đại mang hơi thở cuộc sống vào trong từng vai diễn như: “Sóng thần”, “Nước mắt người nghèo”, “Tình đời”, “Ngược sóng Trường Sa”, “Hạt giống đời”…. Đó là những tác phẩm đã được biểu diễn thành công và để lại nhiều ấn tượng tốt trong lòng Ban Giám khảo và công chúng, khán giả. Đặc biệt, vở chèo “Hạt giống đời” – tác phẩm đạt Huy chương Vàng tại Liên hoan tiếng hát làng chèo tỉnh Bắc Ninh năm 2016 đã mang về thành công không chỉ cho nghệ sĩ Hồng Nghĩa mà còn là sự ghi nhận đối với những đóng góp của khán giả với CLB làng chèo Ngọc Khám. Xuất phát từ thực tiễn cuộc sống, vở chèo đã đề cập đến lý tưởng sống của thế hệ trẻ trong xã hội hiện đại. Đây là vấn đề mang tính thời sự, được cả xã hội quan tâm và được sân khấu hóa thông qua các vai diễn, cách diễn xuất và những tình huống mang đậm tính thực tế của cuộc sống đang diễn ra ngay đời thường. “Hạt giống đời” đã chạm đến mối quan tâm của công chúng, khán giả trước vấn nạn của xã hội hiện đại: giáo dục lý tưởng sống của giới trẻ!

Gắn bó, tâm huyết và luôn trăn trở với việc giữ gìn và phát triển bộ môn nghệ thuật chèo, đặc biệt đối với lớp trẻ hiện nay, nghệ sĩ Hồng Nghĩa cùng những thành viên trong CLB làng chèo Ngọc Khám đã và đang nỗ lực không ngừng để đóng góp, cống hiến cho nghệ thuật chèo những tác phẩm giá trị với cuộc sống. Những lao động miệt mài, hăng say đó của nghệ sĩ Hồng Nghĩa được các đồng nghiệp, bạn diễn ghi nhận và đánh giá cao. Chị là một trong những gương mặt sáng giá, đầy triển vọng và tiếp nối thế hệ đi trước trong các CLB làng chèo các tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung.

Ở nhiều xóm làng trên quê hương Quan họ, nghệ thuật chèo luôn có một sức sống mãnh liệt, bền bỉ, ăn sâu, bám chắc và hòa đồng vào nhịp sống của người dân địa phương. Có được sức sống bền bỉ, dẻo dai ấy là bởi, nghệ thuật chèo được neo giữ bằng tình yêu và niềm đam mê của các “nghệ sĩ, diễn viên không chuyên” như thế này. Với họ, chỉ cần được đàn, hát và biểu diễn phục vụ bà con chòm xóm là niềm vinh dự, niềm hạnh phúc lớn lao. Hy vọng rằng, niềm say mê hát chèo trong con người nghệ sĩ Hồng Nghĩa và các nghệ sĩ chèo của làng Ngọc Khám nói riêng sẽ cháy mãi cùng nhiệt huyết và niềm đam mê. Những đóng góp, cống hiến của các nghệ sĩ trong việc giữ gìn và phát triển các di sản đặc sắc bộ môn chèo sẽ là mạch nguồn văn hóa quê hương.