(BTV) Trong không khí giao hòa của tiết trời vào xuân, vạn vật, thiên nhiên, các loài hoa đua nhau khoe sắc, tiếp thêm sức sống mới cho con người. Đã thành thông lệ, cứ mỗi độ Tết đến xuân về, người người nhà nhà lại náo nức sắm sửa cho gia đình mình những chậu hoa, cây cảnh vừa ý để đón năm mới. Vài năm trở lại đây, ngoài những cây cảnh chơi Tết truyền thống như đào, quất, mai thì hoa lan - loài hoa được mệnh danh là "Nữ Hoàng của các loài hoa" được nhiều người tiêu dùng chọn để chưng trong những ngày Tết.
Lan Hồ Điệp - loại hoa được nhiều người dân chưng trong ngày Tết.
Từ xa xưa, hoa lan được người châu Âu gọi là “Nữ Hoàng của các loài hoa”, châu Á gọi hoa lan là “Vương giả chi hoa”. Dưới thời phong kiến có câu: “Vua chơi lan, quan chơi trà” (tức là lan cao quý đến mức chỉ có các bậc Vua, Chúa mới được chơi lan, quan chỉ chơi trà. Dần dần, phong trào chơi và thưởng thức lan được mở rộng ở giới thượng lưu, trí thức, quan trường. Nhiều dân thường mong muốn được chơi lan từ rất lâu nên có câu: “Bao giờ cho đến tháng Mười, hoa vương giả đến với người thường dân”. Đến nay, hoa lan là thú chơi tao nhã, phổ biến và phát triển rộng khắp, khiến bất kỳ ai đều có thể chơi. Bắc Ninh – Kinh Bắc – vùng đất địa linh nhân kiệt, quê hương của 8 vị Vua triều Lý trị vì đất nước 215 năm, chứng tỏ, thú chơi lan của người Bắc Ninh có từ lâu đời.
Vài năm trở lại đây, ngoài những cây cảnh chơi Tết truyền thống như đào, mai, quất thì người dân lại chuộng hoa lan, đặc biệt là Lan Hồ Điệp để chưng trong nhà vào những ngày Tết cổ truyền. Hoa lan có nhiều loại, nhưng ngày Tết, người dân thường chọn Lan Hồ Điệp - loài hoa có màu sắc bắt mắt giúp cho sắc xuân thêm tươi vui, báo hiệu một mùa xuân mới, một năm mới khởi đầu với nhiều điều may mắn. Cập nhật xu hướng, nhu cầu của người tiêu dùng trong tỉnh, những người chơi lan, cửa hàng bán lan "tung ra" thị trường nhiều chậu lan sặc sỡ sắc màu để người tiêu dùng phong phú lựa chọn.
Cửa hàng lan Lâm Giang, khu 9, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh
với nhiều mẫu mã, chủng loại lan phục vụ Tết.
Tại cửa hàng hoa lan Lâm Giang thuộc Chi hội hoa lan tỉnh Bắc Ninh, khu 9, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh, để chuẩn bị đón Xuân Mậu Tuất 2018, cửa hàng đã chuẩn bị kỹ lưỡng, đầu tư công phu hàng trăm, hàng nghìn chậu lan, giò lan đẹp nhất để phục vụ người dân chơi Tết. Được biết, nhu cầu chơi lan của người tiêu dùng vô cùng phong phú, đa dạng về mẫu mã, chủng loại. Nhưng hầu hết, mọi người thường chọn Lan Hồ Điệp truyền thống để chưng trong những ngày Tết, bởi đây là những loại có màu sắc phong phú, bắt mắt, phù hợp trong những ngày xuân về. Để tôn lên vẻ đẹp sang trọng, hấp dẫn của dòng Lan Hồ Điệp, những người thợ chơi lan với con mắt tinh tường đã bài trí, thiết kế những giò lan đặt trong những chậu cảnh, đôn cảnh với những đường nét tinh xảo.
Nghinh Xuân Lan - loại hoa quý, giá trị được tay chơi lan "có nghề" săn tìm.
Với những người chơi lan "có nghề" trong giới, họ thường chơi những loại "hàng va, hàng hiếm". Nghinh xuân - loài hoa nở đúng vào dịp Tết. Giá trị của Nghinh xuân được những người chơi lan đánh giá quý từ bàn đá (bệ đá) đến những phiến lá. Hoa của loài Nghinh xuân mọc từ kẽ lá. Những cây nào lá to và xòe rộng, đẻ nhiều nhánh thì giá dao động từ 2,5 triệu đồng đến 3 triệu đồng/ cây. Nghinh xuân có nhiều màu như: màu đỏ đốm (màu thuần chủng, phổ biến), sắc pháo, trắng, cam... Đặc biệt, với những tín đồ chơi sâu thì dòng Địa Lan truyền thống như: Đại Thanh, Đại Hoàng, Hoàng Vũ, Thanh Ngọc... được ưu tiên số 1. Được biết, giá của những giò lan, chậu lan (chủ yếu là dòng Lan Hồ Điệp) phục vụ Tết năm nay tăng không đáng kể so với năm ngoái. Trung bình mỗi chậu lan có giá dao động từ vài trăm nghìn đồng đến hàng triệu đồng, thậm chí là hàng chục triệu đồng tùy thuộc vào kích thước, độ quý của giò lan.
Hoa lan được mệnh danh là “Nữ Hoàng của các loài hoa”. Chơi lan là một nghệ thuật, đòi hỏi người chơi phải có kiến thức, am hiểu về loài hoa cùng cách chăm sóc, kỹ thuật nuôi trồng tỉ mỉ, cẩn thận. Phong cách chơi lan của người Bắc Ninh rất phong phú và đa dạng. Nhiều người chơi về số lượng, chủng loại các loại lan rừng, lan công nghiệp; có người chỉ chơi Địa Lan; có người chỉ chơi phong lan, lan hài; người chỉ thích chơi mặt hoa đẹp hay có người chỉ chuộng dòng lan đột biến… Mỗi người cảm nhận vẻ đẹp tinh túy của hoa lan qua các lăng kính khác nhau, nên tiêu chí chơi hoa mỗi người một vẻ. Tuy nhiên, đều có điểm chung là hướng tới chân - thiện - mỹ, chơi lan là thú vui tao nhã để thư giãn, giải trí, để tâm hồn luôn tươi trẻ, đầy sức sống. Thú chơi lan đã gắn kết những người có chung sở thích, chung niềm đam mê hội tụ, gặp gỡ, đồng thời giúp các hội viên phát triển kinh tế gia đình bằng việc chơi lan.
Anh Nguyễn Công Trọng, xóm 8, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh
hiện đang sở hữu hàng trăm giò lan các loại tại vườn nhà.
Những ngày Tết, cùng với nhành mai, cành đào, cây quất, một vài giò lan treo lơ lửng càng tô điểm thêm cho căn nhà vừa thêm vẻ sang trọng, quý phái. Anh Lê Công Trọng, xóm 8, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh mới chơi lan được 4 năm. Chính vẻ đẹp kiêu sa, khác biệt của loài lan so với các loài hoa khác đã hút hồn, khiến anh theo đuổi nó. Hiện nay, trong vườn nhà anh có tới hàng trăm giò lan các loại như: Phi Điệp, Trầm, Địa Lan, Kiếm, Thiên Nga... Trong số đó, anh ưng nhất là dòng Phi Điệp vì nó đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc, tưới và phân bón rất kỹ lưỡng. Với anh, chơi lan cũng là cách để con người rèn luyện tính cách, bản thân.
Hiện nay, thú chơi lan ở thành phố Bắc Ninh và trên địa bàn tỉnh trở thành trào lưu phát triển mạnh mẽ và thu hút đông đảo người yêu lan hội tụ. Tháng 5/2017, những người yêu lan trong tỉnh chính thức ra mắt và lấy tên là Chi hội hoa lan tỉnh Bắc Ninh, trực thuộc Hội Sinh vật cảnh tỉnh. Chi hội hoa lan tỉnh Bắc Ninh là nơi tập hợp những người yêu thích hoa lan để trao đổi kinh nghiệm, giao lưu học hỏi lẫn nhau, tăng cường mở rộng số lượng và chất lượng hội viên trong tỉnh… để tạo nên những giò lan đẹp mắt, có giá trị, làm phong phú hơn các loài lan và thúc đẩy phong trào chơi lan tại Bắc Ninh. Hiện nay, Chi hội có khoảng 40 – 50.000 giò lan các loại như: Trầm, Phi điệp, Quế Lan Hương, Tam Bảo sắc… trong đó, có đến 50 loại đặc sắc và hàng trăm loại mang giá trị nghệ thuật cao. Hội viên ít nhất trong Chi hội cũng sở hữu từ 300-400 giò lan. Thông qua sinh hoạt Chi hội, các thành viên thêm gắn kết, hòa đồng, giúp đỡ nhau trong kỹ thuật chơi lan ngày một được nâng tầm.
Thú chơi lan đang ngày càng nở rộ và phổ biến rộng khắp các lứa tuổi. Hoa lan trở thành loài hoa không thể thiếu trong các dịp lễ, Tết, ngày kỷ niệm trọng đại. Đối với người đam mê hoa lan, việc sáng tạo ra những giò lan đặc sắc, tinh tế góp phần làm phong phú thêm vẻ đẹp của loài hoa “Nữ Hoàng của các loài hoa”, tô điểm hương sắc cho đời, cho người mỗi độ Tết đến xuân về.
Mai Quế